یکی از سختترین کارها، برای بسیاری از ما، درخواست چیزی از دیگران است، آنقدر گاهی این درخواست ها سخت می شوند که حتی حاضر نیستیم از پدر و مادرمان هم، ‌چیزی طلب کنیم، چرا که یک حس منفی ناتوانی به ما دست می دهد، که از برآوردن نیاز خود عاجزیم.

و این حس  واقعا عذاب آور است، چرا که ما خودمان شاهد هستیم که وقتی کسی مرتبا از ما چیزی میخواهد ، به طور مکرر پول قرض می خواهد، یا مدام از وقت و انرژی ما  مطالبه دارد، و هر خواسته دیگری به مرور زمان ارزش و اعتبار آن شخص برای ما زیر سوال می رود، دیگر  احترام سابق را برای او قائل نیستیم  و این یک واکنش ناخودآگاه است.

به همین خاطر خداوند متعال ما را از درخواست از دیگران و زیر پا گذاشتن عزّت نفسمان بر حذر داشته است،

بحار الأنوار: قالَ النبیُّ صلى الله علیه و آله یَوما لِأصحابِهِ: تُبایِعونی على أن لا تَسألُوا الناسَ شَیئا ، فکانَ بعدَ ذلک تَقَعُ المِخْصَرَهُ مِن یَدِ أحَدِهِم فَیَنزِلُ لَها، و لا یَقولُ لأحَدٍ: ناوِلْنِیها .( بحار الأنوار: ۹۶/۱۵۸/۳۷)؛

بحار الأنوار: روزى رسول خدا صلى الله علیه و آله به اصحاب خود فرمود: با من بیعت کنید بر این که چیزى از مردم نخواهید. از آن پس، اگر چوبدست کسى از دستش مى افتاد، خودش [از مرکب] پیاده مى شد و آن را بر مى داشت و به کسى نمى گفت: آن را به من بده.

(البته این ها به معنی این نیست که اگر کسی چیزی از ما خواست دریغ کنیم، این هشدار برای این است که بیاموزیم عزّت نفسمان را به هر قیمتی حفظ کنیم.)

اما در این عالم خاکی، و در این زمانه مرگ معرفت ها و مرام ها ، کسی هست که دست رد به سینه هیچ کس نمی زند، هم توانش را دارد، هم ثروتش را، هم قدرت و هم  مهربانی و دلسوزی لازم را ….او ثروتی دارد که هرگز تمامی ندارد، قدرتی دارد، که هیچ قدرتی بالاتر از او نیست.

از او هر چه خواسته شود اجابت می شود هر چه در توان کسی از بنی بشر نیست از او بر می آید، و مهمتر از همه اینست که اگر هزاران بار از او درخواست کنیم، نه تنها ارزشمان را از دست نمی دهیم، بلکه برای او عزیزتر و محترمتر خواهیم شد.

در جایی که می فرماید: «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاوُکُمْ …..» (الفرقان، ۷۷)؛ بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگارم هیچ اعتنایى به شما نمى‏کند.

و این ارزش گرفتن از دعا، به خاطرایمان و توجهی است که ما به آفریدگارمان داریم، از خلق او روی گردانیم، و به او رو می کنیم، این دعا به ما ارزش می دهد، چون نمادی است از ایمان ، بنابراین، دعا  نه تنها نیاز ما را برطرف می کند که به ما ارزش هم می دهد.

مراتب دعا

گفتیم دعا یک عبادت است ، عبادتی از روی عجز و نیاز ، اما این عبادت مراتبی دارد ، که اگر ما بدانیم، باعث رشد معنویمان خواهد شد، وقتی ما بیاموزیم که در این عالم برگی بدون اجازه خداوند از جای خود نمی جنبد، و هیچ  مخلوقی توان این را ندارد که بدون خواست و اراده خداوند برای ما قدمی بردارد ، این اولین مرتبه ایمان است، که ما از خلق بر می گردیم و به سوی خالق رو می کنیم.

مرتبه بالاتر این است که ما از حاجت خواهی های مادی فراتر می رویم و از خداوند طلب معنویات می کنیم، طلب معرفت و بینش می کنیم، این خواسته ها یعنی ما رشد کرده ایم و دنیا و ما فیها برای ما کوچک شده اند. نه اینکه نخواهیم، بلکه ارزش دلبستگی برای ما ندارند ما می خواهیم به بالاتر از دنیا برسیم، می خواهیم خود را و خدای خود را بشناسیم.

این دعا ارزشمندترین دعاهاست، دعایی که برای شناخت و معرفت و در نتیجه عاقبت به خیری باشد.

بهترین فرصت برای دعا کردن

ماه رمضان ماه گشوده شدن درهای رحمت خداوند است، در ماه رمضان دعاها مستجاب می شود، ماه رمضان ،ماه هم صحبتی عبد با معبود است، ماه  خواستن ها و اجابت هاست، هنگامه ای که حجاب ها و موانع میان ما و خدایمان برداشته می شود.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: درهاى آسمان در شب اوّل ماه رمضان گشوده مى شود و تا آخرین شب این ماه بسته نمى شود. (بحار الأنوار:۹۶/۳۴۴/۸ )

آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی(ره): در شرح این حدیث فرمودند: «…در روایت تعبیر به “ابواب “شده است … یعنی تمام حجب از طرف خداوند نسبت به بندگانش برداشته می شود، هیچ حجابی نیست، تمام درب ها باز است، هر تقاضایی که متناسب با دری باشد، به خداوند متعال می رسد، چه مادی چه معنوی ….و نتیجه آن اینست که این تقاضاها بی جواب نمی ماند، به تعبیری امروزی به بایگانی نمی رود، مستقیم به خود خداوند می رسد. …».

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در خطبه شعبانیه فرمودند: «…..اعمال شما در آن (ماه رمضان) پذیرفته است و دعاهای شما مستجاب، پس، از پروردگار خویش با نیت های راستین و دلهای پاک، بخواهید که توفیق روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن را به شما عنایت فرماید.» (وسائل ‏الشیعه ج: ۱۰ ص : ۳۱۴)

در این خطبه رسول خدا صلی الله علیه و آله خطاب به ما می فرمایند دعای شما مستجاب است، بنابر مقدماتی که گفتیم نتیجه می گیریم که ماه مبارک رمضان، فرصت طلایی دعا کردن و جواب گرفتن است.

حاجات ما به آسمان می روند و مستجاب شده بر می گردند، اگر تأخیری در استجابت دیدیم ناامید نشویم چرا که خداوند حکیم بهتر می داند که  صلاح ما چیست، به هر حال چک دعا امضا شده است، استجابت دعاها حتمی است، پس در این ماه عزیز، از هر فرصتی برای دعا کردن استفاده کنیم، چه در طلب حاجات مادی چه معنوی.

امام علی علیه السلام می فرماید:

«خداوند کلید گنجینه ها(ی رحمتش) را در دستان تو قرار داده است، که به تو اجازه داده از او درخواست کنی تا هر گاه بخواهی، درهای نعمتش را با دعا بگشایی و بارش باران رحمتش را طلب نمایی؛ پس اگر اجابت دعایت به تأخیر افتاد، این تأخیر تو را ناامید نسازد».( نهج البلاغه ، نامه ۳۱)