حافظ قرآن ناچار آیات قرآن را بارها و بارها، با توجه ویژه تلاوت می نماید بدیهی است این مداومت انس با قرآن را برای حافظ پدید می آورد و این همان هدف نهایی از تلاوت و حفظ و ارتباط با قرآن است. ناگفته پیداست بسیاری از آثار و برکاتی که بر حفظ قرآن مترتب است از همین ریشه نشات می گیرد با توجه به حالات حافظان قرآن کریم به نسبت دیگر اقشار مرتبط با قرآن، می توان این خصوصیت را در آنان ملاحظه نمود.

حفظ قرآن کریم در صورتی که همراه با توجه و فراگیری معانی و ترجمه آیات قرآن باشد، جامع ترین روش انس با قرآن است. همگان می دانند که پایه حفظ هر مطلبی تکرار همراه با توجه و تمرکز است؛ بنابر این یک حافظ قرآن ناچار آیات قرآن را بارها و بارها، با توجه ویژه تلاوت می نماید بدیهی است این مداومت انس با قرآن را برای حافظ پدید می آورد و این همان هدف نهایی از تلاوت و حفظ و ارتباط با قرآن است. ناگفته پیداست بسیاری از آثار و برکاتی که بر حفظ قرآن مترتب است از همین ریشه و نشات می گیرد با توجه به حالات حافظان قرآن کریم به نسبت دیگر اقشار مرتبط با قرآن، می توان این خصوصیت را در آنان ملاحظه نمود.

اگر در کنار مطلب فوق به این نکته نیز توجه کنیم که دلیل اصلی حفظ هر چیز نیاز یا محبت و علاقه به آن است – که البته این خود نوعی نیاز است – به این حقیقت خواهیم رسید که جمع بین علاقه و انس نتیجه مبارکی خواهد داشت و آن همنشین دائمی و در پی آن تغییر رفتار و منش و افکار در حافظ قرآن است و بسی سعادت برای انسان که به این قله رفیع صعود نماید. به عبارت دیگر درک همنشینی با قرآن باعث تذکر است.

آثار حفظ قرآن

تبیین فوائد، برکات و آثار حفظ قرآن یکی از اصلی ترین آنهاست. در این چند سطر پیش رو سعی خواهد شد به اختصار به نکاتی در این خصوص اشاره شود:

چه بسا برای حافظ قرآن زمینه ارتکاب گناه یا رسوخ یک برداشت غلط و ناصواب و یا یک فکر انحرافی ایجاد می شود، اما وقتی به خود تذکر می دهد که شخصیتی مطهر و الهی چون قرآن مراقب و همراه اوست، دیدگانش بینا می شود و این روشن بینی باعث جلوگیری از آن انحراف خواهد شد:

«إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ (اعراف /۲۰۱)

البته این سخن بدان معنا نیست که حافظان قرآن معصومند یا کسانی که حافظ قرآن نیستند از طرق دیگر به این مقام نمی رسند، اما به آن معناست که یک حافظ قرآن، به نسبت قبل از ارتباط خود از طریق حفظ با قرآن کریم، در این زمینه پیشرفتی چشمگیر خواهد داشت.

از سوی دیگر ایجاد این انس و ارتباط همراه با علاقه و عشق باعث می شود تا کمال همنشین در طرف مقابل تأثیر گذاشته و به تدریج خصوصیت پسندیده ای در حافظ قرآن پدید آید. بدیهی است دریافت این خصوصیات به میزان ظرفیت و استعداد حافظ قرآن میسر خواهد بود. از مهم ترین این خصوصیات آرامش و طمانینه ای است که در قر آن کریم موج می زند:

الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (رعد/ ۲۸)

ذکر خداوند متعال باعث اطمینان است و این ذکر مبارک همان قرآن کریم است:

وَهَذَا ذِکْرٌ مُّبَارَکٌ أَنزَلْنَاهُ (انبیاء /۵۰)

آرامش، گمشده انسان امروز است و همگان از طرق گوناگون در پی آنند، اما روشن است که قرآن کریم کوتاه ترین راه و آسان ترین مسیر برای دستیابی به این مهم است.

ناگفته پیداست، علاوه بر آثار فوق – همان گونه که ذکر شد- تکرار در تلاوت آیات باعث حفظ آنها خواهد شد، بنابراین تمامی آثاری که بر تلاوت قرآن مترتب است و در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) منعکس شده است برای حفظ قرآن نیز صادق خواهد بود. با دقت نظر بیشتر در احادیث و توجه به حالات و تغییر روحیات حافظان قرآن کریم می توان آثار و برکات متعددی برای حفظ قرآن بر شمرد که از حوصله این سطور خارج است.

از دیگر آثار قابل توجه حفظ قرآن همان است که در سخنان مقام معظم رهبری ذکر شده و آن «ایجاد زمینه تدبر و تفکر در آیات قرآن» است به فرموده ایشان برای یک حافظ قرآن که با الفاظ قرآن و مفاهیم آن مانوس است، توجه به نکات ارزشمند و استخراج راهکار برای اصلاح و بهبود زندگی مادی و معنوی و دستیابی به حیات طیبه تسهیل می شود و حافظ قرآن برای جریان دادن ذهن در آیات قرآن از توانمندی خوبی برخوردار است. البته ضروری است برای رسیدن به این سطح در آموزش های حفظ قرآن، در کشور تحولی ایجاد شود و به گونه ای برنامه ریزی صورت پذیرد که این مهم تحقق یابد.

آثار حفظ قرآن در روایات

امید است با همدلی تمامی دستگاه های متولی فعالیت های قرآنی و مراکز مردمی و شخصیت های قرآنی موثر و با برنامه ریزی و توکل بر خداوند متعال هر چه زودتر تحقق منویات مقام معظم رهبری را شاهد باشیم. در پایان این بحث به نمونه هایی از احادیث اهل بیت (علیهم السلام) در باب فضیلت و برکات حفظ قرآن کریم اشاره می گردد:

قال رسول الله (صلی الله علیه واله وسلم):«من اعطاء الله حفظ کتابه فظن ان احدا اعطی افضل مما اعطی فقد غمط افضل النعمه» : هر کس که خداوند حفظ کتابش را به او ببخشد و گمان برد به کسی چیزی بهتر از او داده شده، با فضیلت ترین نعمت را کوچک شمرده است.

قال رسول الله (صلی الله علیه واله وسلم): «لحامل القران اذا عمل به فاحل حلاله و حرم حرامه شفع فی عشره اهل بینه یوم القیامه کلهم قد وجبت له النار» : حافظ عامل به قرآن که حلال آن را حلال و حرام آن را حرام می شمارد فردای قیامت  در مورد ۱۰ نفر از بستگانش- که همگی آنها اهل آتشند- حق شفاعت دارد.

قال علی (علیه السلام): «قرووا القرآن و استظهروه فان الله تعالی لا یعذب قلباً وعی القرآن» . قرآن را تلاوت کنید و آن را به خاطر سپارید، زیرا خداوند متعال دلی را که قرآن در خود دارد عذاب نمی کند.

قال رسول الله (صل الله علیه واله وسلم):«ان الذی لیس فی جوفه شیء من القرآن کالبیت الخراب» : کسی که در درونش چیزی از قرآن نیست، دلش مانند خانه ویران است.

قال الامام الصادق (علیه السلام): «الحافظ القرآن العامل به مع السفره الکرام البرره»: حافظ قرآن که بدان عمل کند، در آخرت رفیق و همراه فرشتگان و سفیران الهی خواهد بود.