پايگاه اطلاع رساني دفتر امام جمعه گلپايگان
با نگاهی به اشعار فارسی در سده‌های مختلف در می‌یابیم که رویکرد شاعران به مقوله انتظار، رویکردی رسمی و فرازمینی بوده است. البته نمونه‌هایی هم یافت می‌شود که شاعران دست به تجربه‌های تازه زده‌اند و کمی فضای شعر را زمینی کرده‌اند اما این به شیوه‌ای فراگیر بین شاعران نیانجامید؛ به بیان دیگر، غم غربت و فراقی که شاعر در زمان‌های متعدد شعر فارسی از آن سخن می‌گوید، فراغی است که چندان به زندگی نزدیک نیست و بیشتر با فاصله‌ای از روزمره مردم روایت می‌شود. اتفاقی که امروز در شعر آیینی و ذیل آن شعر با موضوع «انتظار» رخ داده است، مساله‌ای متفاوت از سده‌های گذشته است.
* آمیختگی شعر با زندگی روزمره
شاعران نوجو و پویای معاصر، پس از انقلاب و با تغییر فضای عمومی کشور، دست به تجربه‌هایی از نوع شعر آیینی زدند. در این نوع شعر؛ اغلب شاعران تلاش کردند، پیرو شاعران دوره بازگشت از آرایه‌هایی در سخن ادبی خود استفاده کنند که بیشتر ادامه منطقی و تاریخی شعر گذشتگان باشد، تا پایه‌ای نو برای شعر آیندگان؛ اما در این بین شاعران نوجویی هم بودند که دست به تجربیات تازه زدند.
از میان این تجربیات تازه به مرور زمان و با عنایت به اینکه بازخورد آن در میان ادب‌دوستان خوب و پرشور بود آثار خوبی به جای ماند که پایه‌ای شد برای دیگرگونه نگریستن به ادبیات و شعر «انتظار».
مهمترین ویژگی این نوع اشعار جداشدن شعر از دوره‌ی پیش از خود بود. به بیان دیگر فاصله‌ای زیباشناختی بین شعر آیینی در ایران ایجاد شد که این فاصله به دو جهت قابل بررسی است. نخست اینکه این نوع شعر توانست مقدماتی برای شروع یک حرکت تازه باشد و دوم این که شعر به زندگی مردم و واگویه‌های آن‌ها با حضرت حجت (عج) نزدیک‌تر شد.
به بیان دیگر؛ شاعر تلاش می‌کرد تا آنجا که می‌تواند از بافت گفتار مردم و اصطلاحات آن‌ها در ادعیه و کلام روزانه سود جوید، تا مردم بیشتر به این نوع شعر اقبال نشان دهند. البته این تنها مختص شعر با موضوع انتظار نبود، بلکه شاعران توانستند در تمام سویه‌های اشعار آیینی این تازگی بیان را عرضه کنند.
* نوجویی در پرداختن به موضوع
در پژوهش‌های مختلفی که در این حوزه انجام گرفته می‌توان این نکته را دید که شاعران سده‌های گذشته نزدیک‌شدن به سویه‌های مختلف موضوع «انتظار» را رفتاری نامناسب و بی‌احترامی به ساحت مقدس حضرت حجت (عج) می‌دانستند و اغلب تنها از غم فراق می‌سرودند و اینکه باید چقدر منتظر باشند و ایشان چرا نظری به آنان نمی‌کند.
این نوع رفتار با مضمون و موضوع اغلب آثار تاریخ شعر ایران را به خود اختصاص داده است؛ اما شاعران نوجو در این سال‌های اخیر، رفتارشان با موضوع تغییر کرده است. شاعران از هر منظری که توانسته‌اند به موضوع «انتظار» نگریسته‌اند. ابیات شاعران امروز مانند گذشته ختم به موضوع «پیش از ظهور» نیست. شاعران امروز به موضوعات زمان ظهور و حتی شهادت حضرت هم پرداخته‌اند. شاعران امروز با نازک‌خیالی، طبع لطیف و با رعایت عرف و شرع، تصویری تازه از شعر «مهدوی» به تصویر کشیده‌اند. آن‌ها با مطالعه جزئیات مساله ظهور و شرایط پیش از ظهور و رخدادهای زمان ظهور و پس از آن، به دقت وارد بطن موضوع شده و هر آن تجربه‌ای که شاعران پیش از خود نداشتند را در این عرصه محقق کرده و به بیان درآوردند.
* تاثیر جشنواره‌ها بر شعر «انتظار»
باید بپذیریم که جشنواره‌های شعر می‌توانند در عمومی‌ترشدن موضوعی تاثیرگذار باشند. در دو دهه اخیر جشنواره‌های فراوانی با موضوع «انتظار» برگزار شده است که می‌تواند در تعمیم این موضوع بین جوانان شاعر و مردم موثر افتد؛ به اضافه اینکه تشویقی است که شاعران با انگیزه طبع‌آزمایی و رقابت شاعرانه، کلام مخیل خود را بیازمایند و در این عرصه شعری بسرایند.
هر ساله با برگزاری جشنواره‌ای مرتبط با این موضوع می‌توان تجربه‌هایی تازه را دید که وارد عرصه شعر آیینی می‌شوند. به جرأت می‌توان گفت آثاری که در این سه دهه پس از انقلاب در حوزه شعر آیینی تولید شده برابری می‌کند با آثاری که در برخی سده‌های معروف در سرایش شعر آیینی، تولید شده است. در تاریخ ادبیات ما اگرچه آثار درخوری در حوزه «انتظار» سروده شده؛ اما در این سه دهه با توجه به نظام حاکم بر کشور و علاقه به شعر آیینی اشعاری ماندگار به شعر ایران تقدیم شده است. منبع:http://www.farsnews.net
* آمیختگی شعر با زندگی روزمره
شاعران نوجو و پویای معاصر، پس از انقلاب و با تغییر فضای عمومی کشور، دست به تجربه‌هایی از نوع شعر آیینی زدند. در این نوع شعر؛ اغلب شاعران تلاش کردند، پیرو شاعران دوره بازگشت از آرایه‌هایی در سخن ادبی خود استفاده کنند که بیشتر ادامه منطقی و تاریخی شعر گذشتگان باشد، تا پایه‌ای نو برای شعر آیندگان؛ اما در این بین شاعران نوجویی هم بودند که دست به تجربیات تازه زدند.
از میان این تجربیات تازه به مرور زمان و با عنایت به اینکه بازخورد آن در میان ادب‌دوستان خوب و پرشور بود آثار خوبی به جای ماند که پایه‌ای شد برای دیگرگونه نگریستن به ادبیات و شعر «انتظار».
مهمترین ویژگی این نوع اشعار جداشدن شعر از دوره‌ی پیش از خود بود. به بیان دیگر فاصله‌ای زیباشناختی بین شعر آیینی در ایران ایجاد شد که این فاصله به دو جهت قابل بررسی است. نخست اینکه این نوع شعر توانست مقدماتی برای شروع یک حرکت تازه باشد و دوم این که شعر به زندگی مردم و واگویه‌های آن‌ها با حضرت حجت (عج) نزدیک‌تر شد.
به بیان دیگر؛ شاعر تلاش می‌کرد تا آنجا که می‌تواند از بافت گفتار مردم و اصطلاحات آن‌ها در ادعیه و کلام روزانه سود جوید، تا مردم بیشتر به این نوع شعر اقبال نشان دهند. البته این تنها مختص شعر با موضوع انتظار نبود، بلکه شاعران توانستند در تمام سویه‌های اشعار آیینی این تازگی بیان را عرضه کنند.
* نوجویی در پرداختن به موضوع
در پژوهش‌های مختلفی که در این حوزه انجام گرفته می‌توان این نکته را دید که شاعران سده‌های گذشته نزدیک‌شدن به سویه‌های مختلف موضوع «انتظار» را رفتاری نامناسب و بی‌احترامی به ساحت مقدس حضرت حجت (عج) می‌دانستند و اغلب تنها از غم فراق می‌سرودند و اینکه باید چقدر منتظر باشند و ایشان چرا نظری به آنان نمی‌کند.
این نوع رفتار با مضمون و موضوع اغلب آثار تاریخ شعر ایران را به خود اختصاص داده است؛ اما شاعران نوجو در این سال‌های اخیر، رفتارشان با موضوع تغییر کرده است. شاعران از هر منظری که توانسته‌اند به موضوع «انتظار» نگریسته‌اند. ابیات شاعران امروز مانند گذشته ختم به موضوع «پیش از ظهور» نیست. شاعران امروز به موضوعات زمان ظهور و حتی شهادت حضرت هم پرداخته‌اند. شاعران امروز با نازک‌خیالی، طبع لطیف و با رعایت عرف و شرع، تصویری تازه از شعر «مهدوی» به تصویر کشیده‌اند. آن‌ها با مطالعه جزئیات مساله ظهور و شرایط پیش از ظهور و رخدادهای زمان ظهور و پس از آن، به دقت وارد بطن موضوع شده و هر آن تجربه‌ای که شاعران پیش از خود نداشتند را در این عرصه محقق کرده و به بیان درآوردند.
* تاثیر جشنواره‌ها بر شعر «انتظار»
باید بپذیریم که جشنواره‌های شعر می‌توانند در عمومی‌ترشدن موضوعی تاثیرگذار باشند. در دو دهه اخیر جشنواره‌های فراوانی با موضوع «انتظار» برگزار شده است که می‌تواند در تعمیم این موضوع بین جوانان شاعر و مردم موثر افتد؛ به اضافه اینکه تشویقی است که شاعران با انگیزه طبع‌آزمایی و رقابت شاعرانه، کلام مخیل خود را بیازمایند و در این عرصه شعری بسرایند.
هر ساله با برگزاری جشنواره‌ای مرتبط با این موضوع می‌توان تجربه‌هایی تازه را دید که وارد عرصه شعر آیینی می‌شوند. به جرأت می‌توان گفت آثاری که در این سه دهه پس از انقلاب در حوزه شعر آیینی تولید شده برابری می‌کند با آثاری که در برخی سده‌های معروف در سرایش شعر آیینی، تولید شده است. در تاریخ ادبیات ما اگرچه آثار درخوری در حوزه «انتظار» سروده شده؛ اما در این سه دهه با توجه به نظام حاکم بر کشور و علاقه به شعر آیینی اشعاری ماندگار به شعر ایران تقدیم شده است. منبع:http://www.farsnews.net
