زندگینامه حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)
ارسال شده توسط:محمد غفاری
درعلمای شهرستان
08 جولای 2020
1239 بازدید
در هشتمین روز ماه ذیقعده ۱۳۱۶ ق. در بخش “گوگد” گلپایگان، کودکی پا به عرصه وجود نهاد که به مناسب تقارن ولادتش با سالروز ولادت امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام نامش را محمد رضا و کنیه اش را ابوالحسن و لقبش را هبه الله نهادند. پدرش آقا سید محمد باقر امام، عالمی معروف به زهد و تقوا، و پای بند به آداب و مستحبات دینی و کوشا در امر به معروف و نهی از منکر بود که هم اینک مرقدش مورد احترام و زیارت مردم است. محمدرضا در سه سالگی مادر و در نه سالگی پدرش را از دست داد و دوران کودکی را با مشکلات و سختیهای فراوان و از دست دادن پدر سپری کرد و تحصیلات ابتدائی را در مکتب خانه گذراند.
نوجوانی بیش نبود که شوق تحصیل علوم اسلامی او را مشتاق آیه الله محمد تقی گوگدی (م ۱۳۵۳ ق) گردانید و نزد ایشان ادبیات عرب را فراگرفت. سپس نزد آیه الله سید محمد حسن خوانساری (م ۱۳۳۷ق) – برادر مهتر آیه الله العظمی سید احمد خوانساری – زانوی ادب به زمین زد و ادبیات و بخشی از سطوح را نزد وی آموخت.
نوزده ساله بود که به سوی اراک شتافت و در مدرسه آقا سید ضیاءالدین به تکمیل سطوح عالیه پرداخت و در ۱۳۳۷ ق. شایستگی حضور در درس خارج فقه و اصول حضرت آیه الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (م ۱۳۳۵ ق) را پیدا کرد و تا سال ۱۳۴۰ ق. در آن شهر از آن مرجع بزرگ بهره برد. در بیست و چهار سالگی درپی مهاجرت استادش آیه الله حائری به قم و تاءسیس حوزه علمیه در این شهر مقدس، به قم آمده و در مدرسه فیضیه سکونت گزید و درسها را با آیه الله سید احمد خوانساری به مباحثه نشست. استاد با مشاهده استعداد و فهم شاگرد سخت کوش خود بدو بسیار علاقه مند شد او را در شماره اصحاب خاص و هیاءت استفتا قرار داد و “تصحیح کتاب الصلاه” خود را به او و آیه الله اراکی واگذر نمود. ایشان نیز تا پایان عمر استاد (۱۳۵۵ ق.) ملازم درس ایشان بود.
سیره علمی
حضرت آیه الله گلپایگانی در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی یعنی پس از گذشت سه سال از رحلت آیهاللّه العظمی حائری، برای زیارت به عتبات عالیات مشرف می شود، در آن زمان زعامت حوزه علمیه نجف برعهده آیهاللّه العظمی سیدابوالحسن اصفهانی بود و آیهاللّه العظمی آقاضیا نیز یکی از اساتید برجسته آن حوزه به شمار می رفت، ایشان در منزل حضرت آیهاللّه سید جمال گلپایگانی رحل اقامت می افکند و در درس آقاضیاء حاضر می شود و در همان شب نخست، طرح اشکال می نماید. آقاضیاء در روز بعد اشکال وارده را پاسخ می گوید، دوباره ایشان اشکال دیگری می گیرد؛ آقاضیاء جویای نام و نشان این شاگرد تازه وارد می شود و از همان زمان ارتباط ایشان با آقا ضیاء برقرار می گردد. هم چنین آیهاللّه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی خواستار دیداری با آیهاللّه گلپایگانی می شود و در حجره مرحوم آیهاللّه سیدجمال گلپایگانی با ایشان دیدار و مباحثی مطرح می کنند و مباحثه صورت می گیرد، همان جا آیهاللّه ابوالحسن اصفهانی بر اجتهاد ایشان تأکید می نمایند.
سیره اخلاقی
ایشان دارای ذهن تیز و حسن سلیقه و پشتکار کامل در مسائل تحقیقی و فقهی، و متصلب در عقیده، و استوار و محکم در حفظ معتقدات و خصوصیات اخلاقی، خویش بود. وجود او تجسم عینی کلام علی (ع) بود جایی که می فرماید: «المؤمن کالجبل الراسخ، لا یعصفه العواصف» (مؤمن همانند کوه استواری است که وزش بادهای تند او را نمی لرزاند). آن فقیه شیعه همواره در تقویت مذهب اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، و ترویج قرآن، سعی و تلاش وافر داشت، و در دفاع از ارزشهای اسلامی و الهی، حاضر به هیچگونه سازش و گذشت نبود.اعتقاد او به اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، یک اعتقاد راستین و راسخی بود، نه صوری و خودنمایی.
کتابها و قلمهایی را که جهت گیری روشنفکر مآبی و پایمال نمودن اصالتها و ارزشهای واقعی داشت، نه تنها پذیرا نبود، بلکه به مقابله جدی آنها نیز برمی خاست. معظم له در احترام به استاد و ادای حق او، و در تواضع و محبت به دانشجویان و طالبان علم، بی نظیر بود. بارها و بارها از خصوصیات استاد و مربی اش، حاج شیخ عبد الکریم حائری (ره) ذکر خیر می نمود، و هرگز او را فراموش نمی کرد، و پیش از شروع درس به روح پرفتوحش فاتحه قرائت می نمود، سپس آغاز درس می کرد.هر صبحگاه پس از نماز، در بالای سر به قرائت سوره فاتحه به روح ایشان می پرداخت.این خصوصیت، از صفا و وفاداری او به ذوی الحقوق حکایتها داشت. اصحاب و حواشی که او انتخاب کرده بود، نوعا از روحیات او متاثر، و از نیکان و اخیار بودند، و برخورد آنان با طلاب و اهل مراجعه، یک برخورد احترام آمیز بود.
سیره سیاسی
آیه الله العظمی گلپایگانی از بدو حرکت شجاعانه روحانیت به رهبری امام راحل، به مبارزات پیگیر و بی امان خویش با دیو استبداد پرداخت و نخستین اعلامیه اعتراض به لایحه ننگین انجمنهای ایالتی و ولایتی در مهرماه ۱۳۴۱ ش. از سوی ایشان صادر شد و به دنبال آن بود که پیامها و بیانیه های ایشان تا سقوط رژیم پهلوی ادامه یافت بسیاری از آنها در جلد اول کتاب اسناد انقلاب اسلامی گرد آمده است.
برخی از اقدامات آن جناب در برابر رژیم منحوس شاه عبارتند از: سرباز زدن از ملاقات با شاه و نخست وزیران و فرستادگان دربار، تحریم برنامه اوقات و اعلامیه علیه معاملات و همکاری با سازمان اوقاف، قطع شهریه کسانی که با اوقاف همکاری می نمودند و تحریم امامت جماعت و گوش دادن به سخنرانی آنان، حرام شمردن خرید و فروش و مصرف و توزیع گوشتهای وارداتی از خارج و قبول نکردن و جوهات فروشندگان آنان هر چند می شد تحت عنوان مال مخلوط به حرام خمس آن را پذیرفت، اعتراض شدید و پیام کوبنده علیه تغییر تاریخ هجری به تاریخ منحوس شاهنشاهی، مخالفت صریح با حزب رستاخیز و تحریم شرکت مسلمانان در آن، مخالفت صریح با طرح امتحان دولت از طلاب و انکار صلاحیت آنان برای این امر که باعث عقب نشینی ولت وقت و مصون ماندن حوزه از این طرح ننگین شد. اعتراض شدید علیه گسترش بی بند و باری و فساد و فحشا و رواج منکرات و فرستادن نامه سر گشاده به شاه و تذکر عواقب وخیم آن، اعتراض و مخالفت بسیار شدید علیه سینما در شهر قم و تعطیل نمودن درس و نماز جماعت خویش به مدت یک هفته، مخالفت و اعتراض علیه تاجگذاری شاه و انتخاب ولیعهد، پیام در جهت تجلیل از مقام شهید سعیدی و اعلام مجلس ختم برای ایشان در مسجد امام، تجلیل از مقام مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی و تشکیل دو مجلس ختم در مسجد اعظم و شکستن سد رعب و ممنوعیت بر پایی مجالس بزرگداشت و مطرح شدن نام حضرت امام در آن مراسم، پی جویی حال تبعید شدگان و سرکشی به خانواده های آنان، حمایت از مقام و موقعیت حضرت امام خمینی و بویژه در برابر اهانت روزنامه اطلاعات به امام راحل و تأکید بر مقاومت روحانیت و پیگیری اعتراضها و راهپیماییها و صدور اعلامیه های روشنگرانه و کوبنده در لحظات حساس به گونه ای که امام بدیشان فرموده بودند: اعلامیه هایی که حضرت عالی به تنهایی صادر می کنید، نقش بسزایی در پیشبرد مبارزات ملت مسلمان دارد و دلجویی و تایید علمای مبارزه شهرستانها.
خدمات و آثار ماندگار
مرحوم آیه الله العظمی گلپایگانی، در عمر پربرکت ۹۸ ساله خود، موفق به انجام کارهایی شدند که یقینا از عهده افراد عادی و غیر الهی خارج می باشد، و اگر عنایات الهی و توجهات خاصه ولی عصر (عج) نبود، هرگز چنین توفیقاتی نصیب نمی گشت.
تحول در نظام آموزشی حوزه و طراحی برنامه هایی برای امتحانات طلاب، احداث و تأسیس مدارس حوزه به سبک جدید، احداث و بازسازی مدارس جهت سکونت طلاب، راه اندازی مرکز معجم فقهی برای پاسخ گویی به نیاز محققین، احداث مراکز خدماتی و درمانی ویژه طلاب، تأسیس مراکز اسلامی در اقصی نقاط جهان و اعزام هیئت های تبلیغی به خارج از کشور را می توان از جمله خدمات حضرت آیهالله العظمی گلپایگانی رحمهالله علیه برشمرد.
از نگاه دیگران
-آیهاللّه گلپایگانی، عِزِّ اسلام می باشند.
-من شاکر خداوند هستم که ایشان را در [این] مقطع زمانی برای ما نگه داشت تا حامی این نظام مقدس باشن.
-خدمات و زحماتی که شما (آیهالله العظمی گلپایگانی) در طول این انقلاب متحمل شده اید، فراموش نخواهد شد.
-اعلامیه هایی که حضرت عالی به تنهایی صادر می کنید، نقش به سزایی در پیش برد مبارزات ملت مسلمان دارد. (آیهالله العظمی گلپایگانی(ره) از نگاه امام راحل، افق حوزه – ویژه نامه فقیه اهل بیت)
مرحوم آیت الله العظمی آقای گلپایگانی رحمه الله در شمار برجسته ترین مراجع تشیع در نیم قرن اخیرند، دوران مرجعیت طولانی ۳۲ ساله ایشان مشحون از فعالیت ها و اقداماتی است که از یک مرجع ذی نفوذ و عظیم الشأن مورد انتظار است.
احداث مدارس و مساجد و بیمارستان و نمایندگی در خارج از کشور و ورود در عرصه ی نوآوری های خدماتی از قبیل کارهای رایانه ای و ساختن مدرَس مخصوص تدریس از جمله مجموعه کارهای برجسته آن مرحوم است.
به جز علم و تقوا که شرط اصلی مرجعیت شیعه است، آن بزرگوار از خصلت ها و خصوصیات برجسته ای برخوردار بود که بارزترین آن صلابت در امر دین و ایستادگی بر سر مواضعی است که بر اساس تشخیص دین اتخاذ می نمودند. (پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت کنگره فقیه آگاه)
در سایه خاطرات
سال ها پیش از انقلاب اسلامی، شخصی محضر آیهالله العظمی گلپایگانی (رحمه الله) رسید تا مبلغی حدود ۲۰۰ هزار تومان سهم امام بپردازد، آقا پرسیدند: شغل شما چیست؟ گفت: قصابم. پرسیدند: در کجا؟ گفت: در تهران. آیهالله العظمی گلپایگانی (قدس سره) فرمودند: با گوشت های ذبح غیر اسلامی و یخ زده ای که در این ایام وارد کشور می شود و به فروش می رسد، چه می کنید؟ قصاب گفت: ما فروشنده ایم، کاری به حلال و حرام گوشت نداریم!! آیهالله العظمی گلپایگانی (رحمه الله) با تغییری که در رنگ و صورتشان پیدا شد، فرمودند: چطور مسائل شرعی مربوط به شغل خود را یاد نگرفته ای و دست به این شغل خطرناک زده ای؟! تو غذای مردم را تأمین می کنی! قصاب گفت: مردم خودشان مسئول خوراکشان هستند! مرجع فقید شیعه فرمودند: مردم به بازار اسلامی مراجعه می کنند و شما از این مصونیت سوءاستفاده کرده بازار حرام خوری آماده می کنید و ذبح غیر اسلامی در اختیار مردم قرار داده و مردم را به حرام خواری عادت می دهید. پول ها را از برابر من بردارید!
قصاب گفت: چرا؟ فرمودند: این پول ها مشکوک و اموال حرام است و شما مسئول بازگرداندن آن به صاحبان شان هستید.
پرسید: حضرت آیهالله! من سهم امام و خمس می پردازم، خداوند از این طریق مرا ببخشد. حضرت آیهالله گلپایگانی (رحمه الله) فرمودند: این نه سبب نجات تو می شود و نه من اجازه دارم که جهت حوزه علمیه و طلاب برای نشر اسلام مصرف کنم. ما در حوزه علمیه به طلاب شهریه پاک می دهیم که سهم امام (علیه السلام) است که طلاب نماز شب شان فراموش نشود، این پول حرام، نماز صبح طلاب را نیز به قضا و فساد می کشد. (افق حوزه – حکایات دل نشین)
لینک های مرتبط
2020-07-08
پايگاه اطلاع رساني دفتر امام جمعه گلپايگان
