قضا و قدر حق است، معنی لغوی قضا «حکم» و «قدر» به معنی «اندازه» است.

اگر بگویند: هر واقعه‎ای به قضای الهی است، یعنی به حکم خدا واقع شده است .

و اگر بگویند:

به قدر الهی است، یعنی به اندازه‎ای مشخص است .

مثلاً در چه زمان و مکان باشد، و کوچکی و بزرگی جثه و اعضاء و جوارح هر یک دارای اندازه‎ای است، که خدا معین فرموده است .

و این که برخی شبهه می‎کنند که همه چیز مطابق سرنوشت، و دستوری است که خدای تعالی از پیش، معین فرمود و باید همان واقع شود و نتیجه می‎گیرند که: بنابر این مردم مجبورند، حرف درستی نیست.

قضا و قدر، عامل مجبور شدن ما نیست، زیرا خداوند مختار بودن ما را هم مقدر فرموده است.

از اصبغ بن نباته روایت شد که گفت:

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام از کنار دیواری که کج شده و در حال سقوط بود به سوی دیواری دیگر رفت.

شخصی به امام گفت: یا امیرالمؤمنین از قضای خدا می‎گریزی؟

حضرت فرمود:

از «قضای» خدا به سوی «قدر» خدای عزّوجلّ می‎گریزم.

یعنی از قضایی به قضاء دیگر، و از سرنوشتی به سرنوشت دیگر، فرار می‎کنم که هر دو، تقدیر خداوند است و من در انتخاب هر دو آزاد و مختار هستم.(۱)

پی‎نوشت:

۱- توحید صدوق (ره)

 

منبع:

امام علی علیه السلام و مسائل سیاسی، محمد دشتی، ج ۹ .